Nölkampioenschappe 17 januari 2010
Op 17 januari 2010 is ’t wer zover. Dan viende, nao un jaor overslaon, wer de Kuukse Nölkampioenschappe plâts. Um un uur of vijf, op zondegmiddag, komme de echte (de minder echte zien netuurlek ok van harte welkom) Kuukse Nölers in de Kansas bej mekaor um us efkes flink te nöle ovver van alles en niks. Veul deelnemers hebbe bej de ruilbeurs of op een of aandere prinsenrecepsie duk al wa spraakwaoter opgedaon, dus stiltes zulle d’r zeker nie te veul valle. Onder de komische maor strenge leiding van de sprêêkstalmeister gaon de diverse deelnemers de zwaore strijd ân. Ereplâtse zien in ’t verleje al behaold dur o.a. Tonnie Heijl, Toon Adriaans, Alda van Uje en nog veul aandere verekkes notabele Kuukse Nölers (zôn duur woord as Nöler wurt netuurlek altied mit un hoofletter geschrêve).
Kuukse minse hoefde niks te vertelle ovver nöle mar we zulle de geschiedenis van het nöle nog efkes ophaole. D’n oorsprong van het nöle lit volgens kastelein Pieter Smits (telg uut un riek steenhouwersgeslacht dè wellicht ok zien wortels in ’t Ierse läänd het) inderdaod in ’t moie, weidse en gruune Ierlâând. In de plâtselijke kroege (pubs genoemd) werd in lange vervloge tijde al aan "NÖLAN" gedaon. En die Iere zitte wa in de kroeg umdet ut doar altied kwôj wêêr is. Twee klante (mêêstal goeed vurzieen van enige alcoholische versnaperinge) ginge in hôgstes vijf minute mit mekaar een woordenstrijd ân ovver de mêêst uutenlopende en bizarre onderwerpe of dinge. Lokale sterre op di gebied, zoals "THE NÖLANSISTERS" geniete in Ierlâând (nog steeds) nasjonale bekendheid.
En ’t is ôk nie vur niks dè onze carnavalsvereniging "DE NÖLERS" hiet. Nöle zit ons gewoon in ’t bloeed. En dur wurt wa afgenöld in Kuuk, vruuger al mar tegeworrig nog veul meer. Nöle is eigeluk zôn bietje utzelfde as kuume, knôie, zânikke, maouwen, zeike enz. Dur zien wel wa kliene verschille mar ut kunt allemaol op utzelfde nèr. Ge kunt ur altied "lit’r nie te" vurzetten dus lit’r nie te nöle, kuume enz. Nim nou mar us un pâr onderwerpe bej de kop zoas de Homburgcampus (daor is nie ens un goei Kuuks woord vur, ge kunt misschiens dinken ân "verrekesveld" of "slachtveld". Ik vraog me wel af of de belangstelling dan nog zo groot is as de gemente beweert). Of de loswal mit dieje bonk roest zonder böm of aander gruun, ut neje zwembad bej de Zwaon (of kumt doar nou de dienstenas?), de nôjt aflaotende strijd mit Hôps, Nimwêêge en die ovvermâsse klepbokse, zo kunne we nog wel efkes durgaon. Mar ut liefst nöle we netuurlek ovver âânder minse. Die zien te dik of te dun, te groot of te klien, te riek of te errum, hebbe teveul of te wennig heur. Ut zien kontekruupers of ze lope altied mit de neus in de wiend. Ze drinke teveul of ut zien van die dreugneijers. Ze doen de moel nie los of ut zien lulbokse. Gullie kunt dè zellef warschienluk eindeloos ânvulle.
Ôk de leje van ons carnavalsgezelschap zellef laote zich nie onbetuugd as ut op nöle ankumt. Dur wurt wa afgenöld op en vurral nao de (bestuurs)vergaderinge mit as gevolg dè ze mêêstal pas de volgende dag thuuskomme. En onderschat het nöle nie as de vundertied wer angebrôke is. Zônne nêje Prins, ziene Adjudant en ôk ut Boerebruidspaar, zien al wa ovver de tong gegaon vur det ze eindelek te vurschien komme op ut Prinsebal. En as ge bej de Boerecommissie komt dinkte dè die ut nöle warschienlek uutgevonde hebbe. En zôj dè nie waor zien dan toch zeker onze nêje Boerebruidegom Tiny Loeffen. Bej d’n ondertrouw probeerde ie D’n Urste Boer D’n Bêêste Leo Schoots én Maarten Hermens dur af te lulle en dan motte toch van goeje huuze komme. Ik heb zellefs geheurd dè ge un echt nöltest mot doeen vur dè ge toegelaote wordt tot ut gezelschap. Um nog mar te zwiege ovver de pronkzittinge, dè is ut toppunt van nöle van ut begin tot ut êênd.
Op ut gementehuus is ut al nie veul bêêter. Doar wurt, as ik ut goeed begrepe heb, ôk meer genölt as gewerkt. Mit d’n import is ut al net zo; noa un paor jaor nöle ze al net zo hard as de echte Kuukse. Ik heb heure verluije dè ge in de Kuukse inburgeringscursus un nölexamen af mot aflegge en det dè ôk nog us zwaor mit telt! En dè Leo Schoots Urste Boer D’n Bêêste is geworre is nie vur niks. Dan motte toch heel wa af kunne nöle!
Nou denken jullie natuurlijk, als je het Cuijkse dialect niet perfect beheerst, je geen schijn van kans hebt om te winnen. Niets is minder waar! We hebben al deelnemers gehad die in het Fries (Fred), Limburgs of zelfs Schots (Norman) hun woordje deden. Ook als je alleen maar ABN spreekt (of wat daar voor doorgaat), sappig Amsterdams, Rrrotterdams, Haags of Utregs. Iedereen heeft evenveel kans om de felbegeerde trofeëen te winnen. Zellefs mit ut Nimwêêgs kunde nog winne.
De spelregels zien simpel en luije as volgt:
twee deelnemers zitten bej mekaar an de tôffel âchter de microfoon. Spraakwaoter in de vurrem van een of âânder borreltje wurt dur de kastelein angeboje
de jury of de sprêêkstalmeister geft de kandidate un woord of un uutdrukking waorover un stötje (hôgstes un minuut of vijf) genöld mot worre. Ge hoeft nie persé te wete wa ut woord precies betêêkent. Ge kunt eigelek heel goeed nöle ovver un woord as ge de betêêkenis juust nie wet. Ok woorde die un dubbele betêêkenis hebbe doen ut altied goeed (un vurbeeld is del; dè betêêkent zowel unne hoop of veul as un vrommes mit un twiefelêêchtige repetasie)
de uuteraard onafhankelijke mar wellicht wel te beïnvloede jury bepaolt nao afloop de winnaar
we speule volges ’t zogenaomde afvalsysteem (dè het overiges niks te maoke mit de gruunbak). De winnaar gut deur naor de volgende ronde. De verlieezer gut zien verdrieet wegdrinke mit un echte Ierse pint
d’r wurt gelet op dinge as originaliteit (wan moeilijk woord wâ), beheersing van de taol, maote van toegepââste onzinningheid enz.
Vur de jury doen wej, normaol gesproke elk jaor, un beroep op de Kuumers (mâr d’r is al gebleke det ôk aandere specialiste verekkes goeed as jury kunne optreeje). As gen aander kunne zej beoordele of iemes voldoende nölkwaliteite het. Kuume is, zoas al ângegêêve, min of meer un synoniem vur nöle. Dizze jury stelt ok un speciale pries ter beschikking namelijk de "KUUMAWARD" vur de de deelnemer mit ’t hôgste "KUUMGEHALTE".
De winnaar van de nölkampioenschappe zal de eeuwige "NÖLROEM"vergaore en mit prieeze overlaoje worre.
Nöle is iets van alle taole en dialecte dus ook mensen die het Kuuks niet zo goed beheersen zijn van harte welkom. Voor zowel de import van binnen als buiten Nederland is dit kampioenschap een uitgelezen gelegenheid om een proefexamen voor de inburgeringscursus af te leggen. Als je mee wilt doen kun je je opgeven bij Pieter Smits (tel: 313994; e-meel: kansas@planet.nl ) als je er zeker van wilt zijn dat je ingeloot wordt.
Minse die nog leuke suggesties hebbe vur woordjes of uutdrukkinge (mit of zonder un eventuele anekdote), kunne die opsture naor Café Tapperej Kansas; Kerkstraot 7; 5431 DS in Kuuk of mele noar kansans@planet.nl As we zôn woord of uutdrukking gebruuke wurt d’n afzender tijdens ’t kampioenschap vernuumt.
Unne Kuukse Nöler in hart en niere